Het artikel ‘Waarom de bestuurskamer vaak een apenrots is’ uit het NRC trok mijn bijzondere aandacht. Psycholoog Arjan Eleveld stelt in het artikel dat ijdelheid van bestuurders op zich goed is, maar dat het een probleem wordt wanneer ijdelheid of aanzien de enige drijfveer van de bestuurder is. Een oplossing voor de problemen in de bestuurskamer ligt volgens hem in het aanpakken van deze ijdelheid door aanzien niet meer alleen aan het hebben van succes en geld te relateren, maar ook aan duurzaamheid, delen en goed zijn voor mensen á la Gandhi en Mandela. Hoewel ik denk dat dit zeker kan bijdragen aan een oplossing, vind ik dat we het ook moeten zoeken in een andere richting: die van zelfreflectie en tegenkracht. In de nieuwe Governance Code van woningcorporaties wordt aan deze thema’s steeds meer aandacht besteed. Ook de Nederlandsche Bank beoordeelt financiële instellingen op zelfreflectie en tegenkracht, zo komt naar voren uit het rapport ‘Leading by Example’. De Nederlandsche Bank concludeert dat bestuurders te weinig aandacht hebben voor de menselijke aspecten van besturen en nog te veel taakgericht werken.
Een bestuurder functioneert goed op het moment dat hij inzicht heeft in zijn eigen handelen en dat van anderen. Het is belangrijk te weten welke invloed zijn eigen gedrag op dat van anderen heeft en vice versa, en het is van belang om hierover open te communiceren. Om dit te kunnen doen, heeft een bestuurder een krachtig functionerend managementteam nodig dat de verbindende schakel is tussen de bestuurder en de organisatie. Naast dit managementteam is het ook van belang dat de Raad van Commissarissen haar eigen rol pakt, waardoor paréssia, de moed om in vrijheid te spreken, centraal komt te staan. Zo kunnen de Commissarissen de bestuurder de noodzakelijke tegenkracht bieden. Met zelfreflectie en tegenkracht op orde staat de bestuurder in zijn kracht.
